PANDEMIE | AFSCHERMING
Het strikt aanhouden van anderhalve meter afstand - zonder de bezetting te verlagen - zal in praktijk lastig, zo niet onmogelijk, blijken. Omdat de desks in een control room vaak onder een verhoogde vloer zijn aangesloten en de desks zwaar zijn, kunnen deze niet eenvoudig worden verplaatst. Daarnaast vraagt de samenwerking in de ruimte vaak om een bepaalde verdeling, bezetting en onderlinge samenhang van de werkplekken.
Daar waar de anderhalve meter niet kan worden aangehouden moet de operator worden beschermd om veilig te kunnen werken. De voorzieningen zijn bij voorkeur tijdelijk (te plaatsen, te verwijderen en op te slaan) zodat na een pandemie de werkomgeving weer in de oude staat kan worden teruggebracht. Ze moeten zo worden gekozen, dat zij gewenst gedrag stimuleren en ongewenst gedrag voorkomen.
Dit onderdeel beschrijft het afschermen van de operator van zijn omgeving om werken en passeren op minder dan anderhalve meter afstand toch mogelijk te maken.
Om de operator te beschermen tegen besmetting via druppeltjes (groter dan 5 micron) die vrijkomen bij praten, hoesten en niezen wordt vaak gekozen voor het plaatsen van schermen ook wel pandemieschermen of 'kuch-schermen' genoemd. Deze schermen bieden geen bescherming tegen aerosolen (druppels kleiner dan 5 micron) die door de lucht zweven. Zie hiervoor het onderdeel klimaat.
Kuchschermen zijn 195 cm hoog
Voor de hoogte van een scherm moet niet alleen rekening worden gehouden met afscherming bij zittend of staand werken, maar ook bij het gaan staan met de desk (nog) op zithoogte. Voor de hoogte van een pandemiescherm kan daarom het beste 195 cm vanaf de vloer worden aangehouden. Op die manier wordt rekening gehouden met afscherming van een staande lange man.
Verstaanbaarheid
Het plaatsen van een scherm tussen twee operators vermindert de verstaanbaarheid; iets wat veelal ongewenst is in een control room setting. We zijn inmiddels een proef gestart met een scherm met een spraakopening die geluid doorlaat, maar grote druppels tegenhoudt. Later hierover meer.
Als zichtlijnen belangrijk zijn kan het beste worden gekozen voor een doorzichtig kunststof scherm. Het doorzichtige deel zou in dat geval maximaal 75 cm vanaf de vloer moeten beginnen (de gemiddelde hoogte instelling van een desk bij zittend werken).
Materiaalgebruik
De schermen zullen regelmatig moeten worden schoongemaakt om besmetting via oppervlaktecontact te voorkomen. Daarom kan het beste worden gekozen voor een kunststof scherm in plaats van een stoffen of houten paneel. Kunststof is milieu-onvriendelijk. Gebruik kunststof pandemieschermen daarom alleen als er geen andere oplossing is en probeer zoveel mogelijk materiaal te hergebruiken.
Gebruik brandveilig materiaal en voorkom omvallen
Gebruik materialen die vallen in brandklasse B1 (nauwelijks ontvlambaar). Voorkom daarnaast dat schermen langs een vluchtweg kunnen omvallen en zo de doorgang blokkeren. Raadpleeg desgewenst de brandweer voor advies over het gebruik van pandemieschermen.
Afscherming bij naast elkaar werken
Als tussen twee werkplekken naast elkaar niet de 150 cm afstand kan worden aangehouden - zie onderdeel ergonomie - dan kan een scherm tussen de werkplekken worden geplaatst.
Afbeelding A1: afscherming voor en naast de operator
Een scherm tussen de werkbladen is net zo breed als de desk diep is en steekt bovendien aan de zitzijde tenminste 60 cm buiten de desk uit.
Voorkomen verwonding
De gebruikte materialen kunnen zo transparant zijn, dat ze over het hoofd worden gezien bij het langslopen. Om verwonding te voorkomen kan het nodig zijn om een signaalsticker of folie op de hoeken van een scherm aan te brengen. Daarnaast moeten scherpe hoeken en randen worden voorkomen.
Afscherming bij tegenover of achter elkaar werken
Als tussen twee werkplekken achter of tegenover elkaar niet de 150 cm afstand kan worden aangehouden - zie onderdeel ergonomie - dan kan een scherm tussen de desks worden geplaatst. Dit scherm is net zo breed als de desk zelf en komt tot 195 cm vanaf de vloer. Voor de onderzijde van het scherm kan in principe 60 cm vanaf de vloer worden aangehouden; de laagste instelhoogte van een desk.
Afscherming bij achterlangs passeren
Als achter een werkplek onvoldoende ruimte is om op 150 cm afstand te passeren - zie onderdeel ergonomie - dan kan een scherm achter de operator worden geplaatst.
Afbeelding A2: afscherming achter de operator
Dit scherm moet op tenminste 90 cm van de desk worden geplaatst om voldoende ruimte te hebben om in en uit de stoel te stappen. Dit scherm is 195 cm vanaf de vloer en bij voorkeur net zo breed als de desk. Echter, als er meerdere schermen naast elkaar staan, dan kan het nodig zijn een zo klein mogelijke doorgang te maken. Hiervoor wordt 60 cm aangehouden. De opening kan het beste worden gemaakt aan de zijde met het minste verkeer.
Als er achter het scherm nog een ander scherm staat, dan moet voor het looppad een breedte van 90 cm worden aangehouden. Bij achter elkaar werken met afscherming moet dus tenminste een afstand tussen de desks worden aangehouden van 90 + 90 = 180 cm. Bij rug-aan-rug werken met afscherming moet een afstand tussen de desks worden aangehouden van tenminste 90 + 90 + 90 = 270 cm.
Maatwerk voor mindervaliden
Voor mindervalide medewerkers moet een maatwerkvoorziening worden getroffen omdat een opening van 60 cm onvoldoende is om met een rolstoel te passeren en bij een grotere opening de operator minder beschermd is.
Voorkom schermen rondom
Bij het plaatsen van schermen rond de operator kan een veilige maar onprettig werkomgeving voor de operator ontstaan. Zie het onderdeel bescherming voor alternatieve maatregelen voor achterlangs passeren.
Afscherming bij voorlangs of langs de zijkant passeren
Als voor of naast een werkplek onvoldoende ruimte is om op 150 cm afstand te passeren - zie onderdeel ergonomie - dan kan een scherm voor en/of naast de operator worden geplaatst.
Afbeelding A3: afscherming voor en naast de operator
Een scherm dat wordt gebruikt voor afscherming bij voorlangs passeren is 195 cm vanaf de vloer en net zo breed als de desk.
Een scherm dat wordt gebruikt voor afscherming bij langs de zijkant passeren is 195 cm vanaf de vloer, net zo breed als de diepte van de desk en steekt bovendien aan de zitzijde 90 cm buiten de desk. Op die manier wordt voorkomen dat iemand die om de desk heen loopt de bocht te krap neemt en daardoor te dicht bij de operator komt.
BRONNEN: TNO, NEN 1824, NEN-EN 527-1, NEN-spec 2: Ergonomische eisen kantoorwerkplekken in het kader van COVID-19